Tussenweg

“Mam”, zegt hij door de telefoon: “kan ik je heel even storen?”. Zijn stem klinkt vrolijk en opgewonden. Hij belt me zelden, dus ik vermoed iets zwaarwichtigs, zoek snel een rustig plekje in een hoekje van de winkel en antwoord: “ik moet zachtjes praten hoor, ik loop in de Trendhopper”. Te veel info. “Mam!”, jubelt hij: “ik ben geselecteerd! Ik ga een half jaar in Singapore studeren!”. Ik luister en geniet van zijn enorme enthousiasme. Hij heeft er hard voor gewerkt en nu plukt hij daar de vruchten van. Ik onthoud flarden van het gesprek, over een goed aangeschreven universiteit, over een kleine kans van toelating, over hoge cijfers en beloof hem later terug te bellen om het nog eens rustig en in detail te horen. Het raakt me, niet zozeer vanwege de prestatie an sich, maar vanwege het feit dat dit nu de status is van de zoon die barre tijden gekend heeft.

Overmand door trots spendeer ik even later een astronomisch bedrag bij de Casa. Het geld kan tenslotte maar op zijn. Servies, een prachtige grote vaas met lampjes, kaarsen, een zachte woondeken, het belandt allemaal in mijn auto. Het schijnt iets hormonaals te zijn, om onder invloed van emoties tot overmoedige aankopen over te gaan. Pure overmacht dus.

Op de terugweg stop ik bij het huis van zoon 2, die geveld is door griep. Ik heb boodschappen voor hem gedaan, nu zijn huisgenoot op vakantie is. “Weet je nog iemand die een vaatwasser nodig heeft?”, vraagt hij me bij de poort en wijst op een inbouwmodel. “Hij past wel in jouw auto. Hij staat nu op een hond, daarmee rollen we ‘m er zo in”. Ik laat hem mijn kofferbak zien, die vol staat met tassen en dozen. We lachen. “Die hond kan trouwens 300 kilo dragen hè mam, dus jij kunt er ook op staan”. Met dank.

Mijn vrije tijd nadert het eindpunt. Het wringt een beetje. Zoon 3 gaat naar Singapore, zoon 2 naar Kaapverdië en Maleisië, zoon 1 verkast met zijn werk. Het leven, waarin ik zo vrij als een vogel was, overal en nergens ben geweest, kon gaan en staan waar ik wilde, beviel me prima. Ik zou het probleemloos nog vijftien jaar vol kunnen houden, maar ik moet weer terug in het gareel, al was het alleen maar omdat ik m’n hut beter moet isoleren, gedateerde kamers wil moderniseren en wil sparen om leuke dingen te blijven doen. Dat staatslot bracht tot heden ook geen soelaas.

Als ik tegen de avond de sleutel in het slot steek en de kerstboomlampjes laat branden, voel ik de warmte en de gezelligheid. De onlangs geschilderde muur in mijn woonkamer brengt sfeer. Het reizen lonkt alweer, maar thuiskomen blijft ook fijn. Misschien is dit wel het hoogst haalbare en het is, zeker in deze tijd, een groot goed. Ik heb ze in levenden lijve gezien, mensen zoals jij en ik, met hun hele huisraad in een paar kapotte koffers gepropt, zoekend naar een plaats om te kunnen schuilen. Mensen, die in de nissen van grote gebouwen een nestje hebben gemaakt van dekens en kartonnen dozen. Mensen die al maanden geen douche of wasmachine hebben gezien. Mensen die van mijn wisselgeld direct een brood kochten en dit met intense dankbaarheid droog voor mijn neus opaten. Wij zijn al van slag als we een internetstoring hebben van een kwartier of als het nieuwste model smart-TV is uitverkocht.

In mijn hoofd ontwikkelen zich nieuwe plannen. Er ontbreken nog een paar puzzelstukjes. Zodra ik deze gevonden heb en het plaatje compleet is, kan ik ermee verder. De vrijheid heeft me goed gedaan. Als je de ratrace tijdelijk onderbreekt, valt je oog ineens op andere dingen. De vergezichten, die zoveel mooier zijn dan je camera ooit zou kunnen vastleggen. Het klein geluk, van een kopje vers gemalen zwarte koffie uit mijn nieuwe machine tot het drinken van een glas port aan de oevers van de Douro, het ontvangen van een lief berichtje of het voeren van een verrassend gesprek.

“Wanneer kom je nou eindelijk weer eens?”, vraagt mijn moedertje ongeduldig, als we elkaar door de telefoon spreken. Vooraf leek zo’n half jaar haar prima te doen, maar het blijkt nu toch wel erg lang te duren. Dat snap ik ook wel; haar leven is klein geworden (net als zij zelf) en vrijwel onveranderd gebleven, terwijl het mijne juist zó dynamisch en anders was. Ik onderdruk een licht geïrriteerde zucht. Zodra je voet op eigen bodem zet, leven de verwachtingen weer op. En eenmaal zo lang met mezelf op tournee, vallen die plichtplegingen me zwaarder dan nodig is.

Met een grote kerstster onder mijn arm bel ik een paar dagen later bij mijn moeder aan. Ze is blij me te zien. We drinken samen koffie en ik luister vooral. Ze lijdt zichtbaar onder het alleen zijn en begrijpt niets van mijn pleidooi dat alleen zijn ook goede kanten heeft. Ze glimlacht als ze zegt: “ik ben blij dat ik weer zoveel energie in je zie. Je ogen fonkelen weer net zo stout als vroeger“. Ik voel het compliment, al duurt het maar even: “…………..maar het zou wel fijn zijn als je eens wat vaker kwam”. Bam. Het is onhandig dat ze zo ver bij me vandaan woont, waardoor ik haar te weinig zie.

Eenmaal weer thuis klik ik de computer aan en zoek ik nog een kort stedentripje uit. Mijn kleine groene koffer staat in het hoekje van de overloop te glimmen. Hij is het roerend met me eens.

De vraag of ik in dit half jaar een ander mens ben geworden, is me inmiddels een keer of honderd gesteld. Het antwoord is simpel: nee. Natuurlijk niet, zo werkt dat niet. Er komen wél andere aspecten van je karakter aan het licht, die door omstandigheden naar de achtergrond waren geraakt of die eerder nooit zijn ontwikkeld. De kunst is nu, om deze in mijn huidige leven te integreren.

Het heeft me veel gebracht, het ontmoeten van nieuwe mensen en het onderdeel uitmaken van andere culturen. Het alleen op weg zijn, met alle pieken en dalen die daarbij horen. Als je bereid bent om met aandacht te luisteren, dan leer je veel. Als je kritisch in de spiegel durft te kijken, dan zie je niet alleen de schittering in je ogen, maar ook de barsten in je ego.

Wanneer een koffer, die voor mij symbool staat voor vrijheid, rijkdom en avontuur, de hele huisraad van een moeder met twee kinderen herbergt, ontstaat er ineens een heel ander perspectief. Het was er al die tijd al, maar je ziet het pas als je er oog voor hebt. De vraag wat je vervolgens met deze info doet, is een moeilijke. En hoezeer ik me bewust ben van het feit dat ik in mijn eentje de wereld niet kan veranderen, vind ik het mijn plicht om wel iets bij te dragen als ik dat kan. Ik voeg de daad bij het woord en lever een aantal kerstpakketten af bij gezinnen die wel onderdak hebben, maar verder nog niet eens een houtje hebben om op te bijten. Eén van hen staat met haar dochter te juichen bij de voordeur, terwijl ik er geen boterham minder door gegeten heb. Sterker nog, ik ga de bloemetjes écht nog een paar weken buiten zetten.

Op het moment dat ik naar bed wil gaan, valt mijn oog op een mooie spreuk van Rumi, de favoriete dichter van (indrukwekkende oorlogs-)documentairemaker én man met groot hart Sinan Can: “you are not a drop in the ocean, you are the entire ocean in a drop”.

Dát is het. Samen kunnen we bergen verzetten, zonder het gevoel te hebben dat er niets meer kan of mag. Dat is de tussenweg die ik doorlopend zoek. Moeiteloos delen en toch schaamteloos genieten. Weggeven én ontvangen. Jezelf niet laten leiden door de mening van een ander, maar wel respectvol blijven. Jezelf niet wegcijferen, maar een podium delen. Je grenzen afbakenen zonder je gastvrijheid te verliezen. Oordeelloos leren luisteren. Tevreden zijn.

Met de muziek zachtjes aan kruip ik onder mijn warme dekbed. De koffer inpakken kan morgen ook nog wel.

Marillion: fantastic place

Say you understand me
And I will leave myself completely
Forgive me if I stare
But I can see the island behind your tired, troubled eyes

Take me by the hand
You’ll either kill me or you’ll save me
Take me to the island
Show me what might be real life